التدبير
14- Mudebberlik ile Azat
Olan Kölenin Satılması
أخبرنا محمد
بن بشار قال
ثنا شعبة عن
عمرو قال سمعت
جابرا عن رجل
من قومه أنه
أعتق مملوكا عن
دبر فدعا به
النبي صلى
الله عليه
وسلم فباعه
[-: 4978 :-] Amr (b.
Dinar) der ki: Cabir'den işittiğime göre kabilesinden bir adam müdebberlik akdi
ile kölesini azat etti. Ancak Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bu köleyi
çağırdı ve (efendisinin içinde bulunduğu maddi sıkıntıdan dolayı) onu sattı.
Tuhfe: 2551.
أخبرنا أحمد
بن سليمان قال
ثنا يزيد قال
أنا شعبة عن
عمرو بن دينار
عن جابر أن رجلا
أعتق غلاما له
عن دبر فدعا
به النبي صلى
الله عليه
وسلم فباعه
[-: 4979 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre adamın biri müdebberlik akdi ile kölesini azat etti. Ancak
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bu köleyi çağırdı ve (efendisinin içinde
bulunduğu maddi sıkıntıdan dolayı) onu sattı.
2338, 4981 ve 4989.
hadislerin tahriclerine de bakınız. - Tuhfe: 2551.
Diğer tahric: Buhari
(2231, 2534, 6716, 6947), Müslim 3/1289 (997, 58, 59), İbn Mace (2513), Tirmizi
(1219), Ahmed, Müsned (14133) ve İbn Hibban (4930)
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا غندر
قال ثنا المعلم
يعني حسين عن
عطاء بن أبي
رباح عن جابر
بن عبد الله
أن رجلا أعتق
مملوكا عن دبر
منه فاحتاج
الرجل فقال
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
من يشتريه
فاشتراه نعيم
بن عبد الله
فأخذ رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
ثمنه فأعطاه
إياه
[-: 4980 :-] Cabir b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre adamın bir müdebberlik akdi ile kölesini azat
etti. Ancak daha sonra maddi olarak sıkıntıya düştü. Bunun üzerine Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) söz konusu köle için: "Bu köleyi kim satın
alır?" diye sordu. Nuaym b. Abdillah köleyi satın alınca Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) parasını efendisine verdi.
Tuhfe: 2408.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا
المغيرة عن
عبد المجيد بن
سهيل عن عطاء
بن أبي رباح
عن جابر بن
عبد الله أن
رجلا من
الأنصار أعتق
غلاما له عن
دبر وكان
محتاجا فذكر
ذلك لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فدعاه فقال
أعتقت غلامك
قال نعم فقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم أنت أحوج
إليه ثم قال من
يشتريه قال
نعيم بن عبد
الله أنا
فاشتراه ثم
أخذ النبي صلى
الله عليه
وسلم ثمنه
فدفعه إلى
صاحبه
[-: 4981 :-] Cabir b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre Ensar'dan bir adam maddi olarak sıkıntıda
olmasına rağmen mudebberlik akdi ile kölesini azat etti. Durum Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'e zikredilince Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve
sellem) adamı çağırdı ve: "Köleni azat mı ettin?" diye sordu. Adam:
"Evet!" deyince, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) adama: ''Ama
senin ona ihtiyacın var!" buyurdu. Sonrasında söz konusu köle için:
"Bunu kim satın alır?" diye sordu. Nuaym b. Abdillah: "Ben
alırım" deyip köleyi satın aldı. Nebi de (sallallahu aleyhi ve sellem)
parayı alıp efendisine verdi.
4982, 4983, 4984,
4986, 5938 ve 6205. hadislerde tekrar gelecektir. 2338, 4979 ve 4989.
hadislerin tahriclerine bakınız. - Tuhfe: 2433.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرني
محمود بن خالد
الدمشقي قال
ثنا عمر عن الأوزاعي
قال ثنا عطاء
أن جابرا حدثه
قال جعل رجل
على عهد رسول
الله صلى الله
عليه وسلم غلاما
لم يكن له مال
غيره حرا من
بعده فأخذ
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم العبد
فباعه ثم أعطى
صاحبه ثمنه
[-: 4982 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zamanında adamın
biri başka da malı olmadığı halde kölesini müdebber yaparak ölümünden sonra
özgür olacağını söyledi. Ancak Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu
köleyi alıp sattı, parasını da efendisine verdi.
Tuhfe: 2425.
أخبرنا
محمود بن
غيلان
المروزي قال
ثنا وكيع قال
ثنا سفيان
وابن أبي خالد
عن سلمة بن
كهيل عن عطاء
عن جابر أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم باع
المدبر
[-: 4983 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), mudebber bir köleyi
sattı.
Mücteba: 7/304; Tuhfe:
2416.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرنا أبو
داود قال ثنا
محمد بن عبيد
قال ثنا
إسماعيل بن
أبي خالد عن
سلمة بن كهيل
عن عطاء بن
أبي رباح عن
جابر بن عبد
الله أن رجلا
من أصحاب
النبي صلى
الله عليه
وسلم أعتق
عبدا له عن
دبر ولم يكن
له مال غيره
فباع رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
العبد
بثمانمائة
درهم ودفعه
إلى مولاه
[-: 4984 :-] Cabir b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ashabından
biri mudebberlik akdi ile kölesini azat etti. Ancak bu köleden başka da malı
yoktu. Bunun üzerine Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu köleyi
sekizyüz dirheme satıp parayı efendisine verdi.
Tuhfe: 2416.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرنا أبو
داود قال ثنا
محاضر قال ثنا
الأعمش عن
سلمة بن كهيل
عن عطاء عن
جابر قال أعتق
رجل من
الأنصار
غلاما له عن
دبر وكان
محتاجا وكان
عليه دين
فباعه رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بثمانمائة
درهم فأعطاه
فقال اقض دينك
[-: 4985 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre Ensar'dan bir adam maddi olarak sıkıntıda olmasına ve borcu
bulunmasına rağmen mudebberlik akdi ile kölesini azat etti. Ancak Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) köleyi sekizyüz dirheme satıp parayı adama verdi
ve: "Bununla borcunu öde!" buyurdu.
Tuhfe: 2416.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرني هلال
بن العلاء قال
حدثني أبي قال
حدثني أبي قال
ثنا عبيد الله
عن عبد الكريم
عن عطاء عن جابر
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم أن رجلا
أعتق غلاما له
عن دبر فاحتاج
مولاه فأمر
ببيعه فباعه
بثمانمائة
فقال له رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
أنفقها على
عيالك فإنما
الصدقة عن ظهر
غنى وابدأ بمن
تعول
[-: 4986 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre adamın biri mudebberlik akdi ile kölesini azat etti. Sonradan
adam maddi açıdan sıkıntıya düşünce/ Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bu
köleyi sekizyüz dirheme sattı. Parasını da adama verip ona: "Bunu ailen
için harca. Kişinin maddi durumu iyi ise sadaka verir. Sadaka vereceksen de
vermeye önce ailenle başla" buyurdu.
Tuhfe: 2431.
Diğer tahric: Buhari
(2141, 2230, 2403, 7186), Müslim 3/1290 (997), Ebu Davud (3955, 3956), İbn Mace
(2512), Ahmed, Müsned (14216) ve İbn Hibban (4234, 4317, 4929, 4933)
أخبرني زياد
بن أيوب قال
ثنا إسماعيل
قال أنا أيوب
عن أبي الزبير
عن جابر أن
رجلا من
الأنصار يقال
له أبو مذكور
أعتق غلاما له
عن دبر يقال
له يعقوب لم
يكن له غيره
فدعا به رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فقال من يشتره
من يشتره
فاشتراه نعيم
بن عبد الله
بثمانمائة
درهم فبعثها
إليه وقال إذا
كان أحدكم
فقيرا فليبدأ
بنفسه فإن كان
فضلا فعلى
عياله وإن كان
فضلا فعلى
قرابته أو على
ذي وجه فإن
كان فضلا فها
هنا وها هنا
[-: 4987 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre Ensar'dan Ebu Mezkur adında biri müdebberlik akdi ile Yakub
adında bir kölesini azat etti. Ancak bu köleden başka da malı yoktu. Bunun
üzerine Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) köleyi yanına çağırdı ve:
"Bunu kim satın
alır?" diye sordu. Köleyi Nuaym b. Abdillah sekizyüz dirheme satın aldı.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu meblağı adama (Ebu Mezkur'e)
gönderdi ve ona: "Kişi, fakir ise önce kendi ihtiyaçlarını gidermeye
çalışsın. Bir şey artarsa bunu ailesine harcasın. Yine artarsa akrabalarına
veya yakınlarına harcasın. Bunu yaptıktan sonra artan olursa işte o zaman
şuraya buraya verebilir" buyurdu.
Mücteba: 7/304; Tuhfe:
2667.
2338. hadiste tahrici
yapıldı, 6204. hadiste tekrar gelecektir.
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا الليث
عن أبي الزبير
عن جابر أنه
قال أعتق رجل
من بني عذرة
عبدا له عن
دبر فبلغ ذلك
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
فقال ألك مال
غيره قال لا
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم من يشتره
مني فاشتراه
نعيم بن عبد
الله العدوي
بثمانمائة
درهم فجاء بها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فدفعها إليه
ثم قال ابدأ
بنفسك فتصدق
عليها فإن فضل
شيء فلأهلك
فإن فضل عن
أهلك شيء فلذي
قرابتك فإن
فضل عن ذي
قرابتك شيء
فهكذا وهكذا
يقول بين يديك
وعن يمينك وعن
شمالك
[-: 4988 :-] Cabir'in
bildirdiğine göre Beni Uzre kabilesinden bir adam müdebberlik akdi ile kölesini
azat etti. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) durumdan haberdar olunca
adama: "Bu köleden başka malın var mı?" diye sordu. Adam:
"Hayır!'' deyince, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) oradakilere:
"Bu köleyi benden
kim satın alır?" diye sordu. Bunun üzerine Nuaym b. Abdillah el-Adevi
köleyi sekizyüz dirheme satın aldı. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
parayı alıp adama verdi ve ona: "Sadaka vereceksen önce kendinden başla.
Bir şey artarsa, bunu ailene harca. Ailene harcadıktan sonra bir şey artarsa,
akrabalarına harca. Onlara harcadıktan sonra yine artarsa, o zaman şuraya
buraya (etrafındakilere) dağıtmaya başlarsın" buyurdu. Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) son sözünü söylerken önündekilere, sağında ve
solundakilere dağıt der gibi etrafa işaret etti.
Mücteba: 5/69, 304;
Tuhfe: 2922.
2338. hadiste tahrici
yapıldı, 6203. hadiste tekrar gelecektir.
أخبرنا عبد
الله بن سعد
بن إبراهيم
قال ثنا أبي
وعمي قالا ثنا
بن أبي ذئب عن
محمد بن
المنكدر عن
جابر بن عبد
الله أن رجلا
أعتق عبدا له
لم يكن له مال
غيره فرده
إليه رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
وابتاعه نعيم
بن النحام
[-: 4989 :-] Cabir b.
Abdillah'ın bildirdiğine göre adamın biri kendisinden başka da malı olmayan
kölesini azat etti. Ancak, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) köleyi geri
döndürdü ve onu Nuaym b. en-Nehham'a sattı.
2338, 4979 ve 4981.
hadislerin tahriclerine bakınız. - Tuhfe: 3077.
Diğer tahric: Buhari
(2415) ve Ahmed, Müsned (15229)